Położenie powiatu

Powiat ostrołęcki leży w północno-wschodniej Polsce, jest największym powiatem w województwie mazowieckim. Graniczy z województwami: warmińsko-mazurskim i podlaskim. Powierzchnia powiatu wynosi 2099 km², zamieszkuje go 84 tys. osób (z Ostrołęką – 140 tys.). W jego skład wchodzi 11 gmin: Baranowo, Czarnia, Czerwin, Goworowo, Kadzidło, Lelis, Łyse, Myszyniec (gmina miejsko-wiejska), Olszewo-Borki, Rzekuń i Troszyn, na terenie których znajduje się 391 miejscowości. W centralnej części powiatu położona jest Ostrołęka – miasto na prawach powiatu i siedziba powiatu ziemskiego. Zamieszkuje ją ok. 50 tys. ludzi. Gęstość zaludnienia powiatu ostrołęckiego wynosi 40 osób na km².

Powiat ma dość korzystny układ komunikacyjny. Przebiegają tędy główne szlaki wiodące od wschodnich i północnych granic Polski na południe i zachód kraju: trasa nr 61 z Warszawy do Suwałk i dalej do państw nadbałtyckich, trasa nr 53 z Warszawy na Warmię i Mazury (tzw. Gościniec Mazurski) i droga nr 60, będąca częścią trasy z Białegostoku do miast środkowej Polski.

Powiat położony jest na ziemiach będących częścią trzech krain geograficznych: Równiny Kurpiowskiej (północna część powiatu), Doliny Dolnej Narwi (środkowa) i Międzyrzecza Łomżyńskiego (południowa). Na Równinie Kurpiowskiej znajduje się jeden z najciekawszych regionów etnograficznych w Polsce – Kurpie.

Na terenie tym rośnie Puszcza Kurpiowska (zwana też Zieloną, Myszyniecką lub Zagajnicą). Równina Kurpiowska jest mało urodzajna, pokryta sandrem (piaskami polodowcowymi), urozmaicona wydmami, na których rosną lasy. Obniżenia zajęte są przez łąki i pastwiska. Wysokości bezwzględne, na jakich położony jest powiat, wynoszą od 87 m n.p.m. w Dolinie Dolnej Narwi (gm. Goworowo) do 158 m n.p.m. na Równinie Kurpiowskiej (okolice Czarni).

Pod względem klimatycznym powiat należy do tzw. dzielnicy wschodniej, chłodniejszej od dzielnicy środkowej, w której leży zachodnia część Mazowsza. Średnia temperatura roczna w Ostrołęce wynosi 6,6^oC. Pierwsze jesienne przymrozki przypadają tu na początek października, a ostatnie wiosenne na początek maja. Śnieg leży 80-90 dni, miesiąc dłużej niż na zachodnim Mazowszu. Liczba dni pochmurnych waha się między 150 a 170. Opady są tu dość intensywne, wynoszą 550-650 mm rocznie.

Główną rzeką przepływającą przez powiat ostrołęcki jest Narew. To rzeka niżowa z licznymi zakolami, miejscami z wysokimi, urwistymi brzegami. W południowej części powiatu płynie niewielki dopływ Narwi – Orz. W kurpiowskiej części powiatu wyróżniają się Omulew, Rozoga i Szkwa. Rzeki te wypływają z jezior mazurskich i płyną równolegle do siebie w nieregularnych obniżeniach rzek proglacjalnych. Wody wszystkich rzek uchodzą do Narwi.

Odległości od przejść granicznych

Bezledy (Rosja, Obwód Kaliningradzki) – 200 km
Ogrodniki (Litwa) – 200 km
Budzisko (Litwa) – 215 km
Kuźnica Białostocka (Białoruś) – 150 km
Bobrowniki (Białoruś) – 160 km

Odległości od większych miast

Warszawa – 120 km
Białystok – 120 km
Olsztyn – 120 km
Gdańsk – 290 km
Berlin – 700 km
Bruksela – 1400 km
Genewa – 1600 km
Grodno – 205 km
Kaliningrad – 250 km
Londyn – 1700 km
Mińsk – 480 km
Moskwa – 1400 km
Paryż – 1730 km
Praga – 745 km
Rzym – 1950 km
Wilno – 370 km