Instytucjonalna piecza zastępcza
Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dziecko pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej może być umieszczone w instytucjonalnej pieczy zastępczej, która sprawowana jest w formie:
- Placówki opiekuńczo-wychowawczej.
- Regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej.
- Interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Placówka opiekuńczo-wychowawcza:
- Zapewnia dziecku całodobową opiekę i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby, w szczególności emocjonalne, rozwojowe, zdrowotne, bytowe, społeczne i religijne.
- Realizuje przygotowane we współpracy z asystentem rodziny plan pomocy dziecku.
- Umożliwia kontakt dziecka z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.
- Podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny.
- Zapewnia dziecku dostęp do kształcenia dostosowanego do jego wieku i możliwości rozwojowych.
- Obejmuje dziecko działaniami terapeutycznymi.
- Zapewnia korzystanie z przysługujących świadczeń zdrowotnych.
Placówki opiekuńczo-wychowawcze dzielimy na placówki typu:
- rodzinnego,
- interwencyjnego,
- specjalistyczno-terapeutycznego,
- socjalizacyjnego,
Placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego:
- Wychowuje dzieci w różnym wieku, w tym dorastające i usamodzielniające się.
- Umożliwia wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu.
- Współpracuje z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i asystentem rodziny.
- Sprawuje doraźną opiekę nad dzieckiem w czasie trwania sytuacji kryzysowej.
- Przyjmuje dziecko w przypadkach wymagających natychmiastowego zapewnienia dziecku opieki – na podstawie orzeczenia sądu, doprowadzenia przez Policję lub Straż Graniczną, na wniosek rodziców, dziecka lub osoby trzeciej, w trybie art. 12 a ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Pobyt dziecka w tej placówce nie może trwać dłużej niż 3 miesiące, w szczególnie uzasadnionych przypadkach pobyt ten może zostać przedłużony do momentu wyjaśnienia trwającego postępowania sądowego.
Placówka opiekuńczo-wychowawcza typu specjalistyczno-terapeutycznego:
- Sprawuje opiekę nad dzieckiem o indywidualnych potrzebach.
- Z orzeczeniem o niepełnosprawności.
- Wymagającym stosowania specjalnych metod wychowawczych i specjalistycznej terapii.
- Wymagającym wyrównywania opóźnień rozwojowych i edukacyjnych.
- Zapewnia zajęcia wychowawcze, socjoterapeutyczne, korekcyjne, kompensacyjne, logopedyczne, terapeutyczne, rekompensujące braki w wychowaniu w rodzinie i przygotowujące do życia społecznego, a dzieciom niepełnosprawnym odpowiednią rehabilitację i zajęcia rewalidacyjne.
W placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, interwencyjnego lub specjalistyczno-terapeutycznego są umieszczane dzieci powyżej 10 roku życia, wymagające szczególnej opieki lub mające trudności w przystosowani się do życia w rodzinie. W placówce tej można umieścić w tym samym czasie łącznie nie więcej niż 14 dzieci.
Od lutego 2018 r. na terenie powiatu ostrołęckiego funkcjonuje 14-osobowa Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza „Dom dla Dzieci” w Czarnowcu.
Regionalna placówka opiekuńczo-terapeutyczna
Umieszcza się w niej dzieci wymagające szczególnej opieki, które ze względu na stan zdrowia wymagający stosowania specjalistycznej opieki i rehabilitacji nie mogą zostać umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej. W placówce tej można w tym samym czasie umieścić łącznie nie więcej niż 30 dzieci.
Interwencyjny ośrodek preadopcyjny
Umieszcza się w nim dzieci, które wymagają specjalistycznej opieki i w okresie oczekiwania na przysposobienie nie mogą zostać umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej. Pobyt dziecka w interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym nie może trwać dłużej niż do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.
Regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne oraz interwencyjne ośrodki preadopcyjne zapewniają specjalistyczną opiekę medyczną i rehabilitację dzieciom umieszczonym w tych placówkach i ośrodkach.