PCPR - Usamodzielnianie wychowanków

Usamodzielnienie – to długotrwały proces wychowawczy, który wprowadza osobę usamodzielnianą do podjęcia samodzielnego, dojrzałego życia i integracji ze środowiskiem lokalnym. Proces usamodzielnienia rozpoczyna się na dwa miesiące przed osiągnięciem pełnoletności przez osobę usamodzielnianą i w zależności od sytuacji życiowej wychowanka, może trwać najpóźniej do momentu osiągnięcia przez osobę usamodzielnianą 25 roku życia.

Usamodzielniany wychowanek to osoba, która osiągnęła pełnoletność przebywając na podstawie postanowienia sądu w pieczy zastępczej (rodzina zastępcza, całodobowa placówka opiekuńczo – wychowawcza, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, specjalny ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii (który zapewnia całodobową opiekę), schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy).

Procedura usamodzielnienia

Rodzina zastępcza lub placówka opiekuńczo-wychowawcza powinna poinformować, właściwe ze względu na miejsce zamieszkania wychowanka przed umieszczeniem w pieczy zastępczej, powiatowe centrum pomocy rodzinie o zamiarze usamodzielnienia się wychowanka dwa miesiące przed osiągnięciem pełnoletności (opuszczeniem rodziny zastępczej lub placówki opiekuńczo-wychowawczej).

Pomoc w ramach usamodzielnienia nie jest świadczeniem obowiązkowym, przysługującym z racji pobytu w rodzinie zastępczej lub placówce.

Usamodzielniany wychowanek w celu otrzymania świadczeń z pomocy społecznej ma obowiązek:

• wskazania co najmniej na dwa miesiące przed osiągnięciem pełnoletności osoby, która podejmie się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia,
• opracowania wspólnie z opiekunem usamodzielnienia indywidualnego programu usamodzielnienia co najmniej na miesiąc przed ukończeniem 18 roku życia,
• realizacji postanowień zawartych w indywidualnym programie usamodzielnienia,
• realizacji obowiązku szkolnego,
• przedkładania w powiatowym centrum na początku każdego semestru zaświadczenia potwierdzającego kontynuowanie nauki lub dodatkowo w innym terminie określonym w programie,
• współdziałania z opiekunem usamodzielnienia i pracownikiem socjalnym, informowania centrum o każdej istotnej zmianie sytuacji osobistej i majątkowej.

Formy pomocy w ramach programu usamodzielnienia

Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej osoba usamodzielniana zostaje objęta pomocą, mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem poprzez:

• pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki,
• pomoc pieniężną na usamodzielnienie,
• pomoc na zagospodarowanie.

Pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki przyznaje się na czas nauki, do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat. Wysokość pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki wynosi 500,00 zł miesięcznie. Pomoc ta przysługuje osobie, która przebywała w rodzinie zastępczej niezawodowej, rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej czy regionalnej placówce opiekuńczo-wychowawczej co najmniej rok, lub rodzinie zastępczej spokrewnionej co najmniej 3 lata, a udziela jej powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe ze względu na miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w pieczy zastępczej.

Pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki przyznaje się po przedłożeniu przez usamodzielnianego wychowanka na początku każdego semestru aktualnego zaświadczenia szkolnego potwierdzającego kontynuowanie nauki w szkole, w zakładzie kształcenia nauczycieli, w uczelni, na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne z Indywidualnym Programem Usamodzielnienia, u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego oraz wniosku zaopiniowanego przez opiekuna usamodzielnienia. Pomoc ta przyznawana jest na czas trwania roku szkolnego i akademickiego.

Pomoc na zagospodarowanie udzielana jest przez powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej zgodnie z terminem zawartym w indywidualnym programie usamodzielnienia. Pomoc na zagospodarowanie może być przyznana w formie rzeczowej.

Pomoc na zagospodarowanie jest przyznawana osobie usamodzielnianej, której dochód miesięczny nie przekracza kwoty 1200 zł. Wypłacana jest jednorazowo, nie później niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26 roku życia, w wysokości nie niższej niż 1500 zł. Natomiast w przypadku osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności w wysokości nie niższej niż 3000 zł. Wniosek o przyznanie pomocy na zagospodarowanie składa się w powiecie właściwym ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej.

Pomoc pieniężna na usamodzielnienie jest przyznawana osobie usamodzielnianej, której dochód miesięczny nie przekracza kwoty 1200 zł. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie wypłacana jest po zakończeniu przez osobę usamodzielnianą pobierania pomocy na kontynuowanie nauki. Pomocy tej udziela powiatowe centrum pomocy rodzinie właściwe ze względu na miejsce pochodzenia osoby usamodzielnianej oraz zgodnie z terminem zawartym w indywidualnym programie usamodzielnienia.

Wysokość pomocy na usamodzielnienie uzależniona jest od formy i okresu pobytu w opiece zastępczej.

Wysokość pomocy na usamodzielnienie dla osoby usamodzielnianej wynosi:

• w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą spokrewnioną – nie mniej niż 3300 zł, jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres co najmniej 3 lat,
• w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-wychowawczą:
  a) nie mniej niż 6600 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres powyżej 3 lat,
  b) nie mniej niż 3300 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres od 2 do 3 lat,
  c) nie mniej niż 1650 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres poniżej 2 lat, nie krócej jednak niż przez okres roku.

Pomoc pieniężna na usamodzielnienie może zostać wypłacona w zależności od ustaleń indywidualnego programu usamodzielnienia, jednorazowo lub w ratach, nie później jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26 roku życia.

Przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, zagospodarowanie lub kontynuowanie nauki można odmówić w przypadku, gdy:

• istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki zostanie przyznana,
• osoba usamodzielniana przed osiągnięciem pełnoletności opuściła samowolnie pieczę zastępczą,
• osoba usamodzielniana porzuciła naukę umożliwiającą jej przygotowanie zawodowe i nie podejmuje zatrudnienia,
• stosunek pracy z osobą usamodzielnianą został rozwiązany bez wypowiedzenia z winy pracownika,
• osoba usamodzielniana bez uzasadnionej przyczyny uchyla się od podjęcia proponowanego jej zatrudnienia,
• osoba usamodzielniana została skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.